Od najdawniejszych czasów wśród wszystkich ludów, niezależnie od ich poziomu cywilizacyjnego, istniało silne pragnienie zdobienia i ornamentacji. Ta naturalna potrzeba tworzenia nasilała się, umacniała i towarzyszyła człowiekowi w miarę rozwoju ludzkości. Początkowo proste formy i zdobienia z czasem zaczęły ewoluować.
Najczęściej spotykaną formą zdobniczą we wszystkich szerokościach geograficznych był ornament. Zwykle przybierał formę pasów o układzie ciągłym lub wypełniał fragmenty pola lub całe powierzchnie. W zależności od rodzaju motywów zdobniczych ornamenty podzielić można na trzy podstawowe rodzaje: geometryczny, roślinny i zwierzęcy. W ciągu wieków każda kultura wytworzyła charakterystyczne dla danego obszaru wzory, których znajomość jest pomocna w odróżnieniu stylów i datowaniu zabytków. O ich różnorodności traktuje książka „Ornament” Owena Jonesa, wybitnego badacza historii wzornictwa, gdzie zilustrowanych zostało 2350 odmian stylów dekoracyjnych wywodzących się z różnych kręgów kulturowych, od starożytnego Egiptu i Grecji, po sztukę Dalekiego Wschodu. W starożytnym Egipcie rozwinęły się formy stylizowanego ornamentu roślinnego o motywach lotosu, papirusu i palmy. Antyczna Grecja obfitowała w prawdziwe bogactwo dekorów – od geometrycznych (meander, spirala, zygzakowy), przez roślinne (akant, feston, palmeta, rozeta), zwierzęce (delfiny, bukranion), do związanych z greckimi porządkami architektonicznymi (astragal, kimation, perełki).
Dla wczesnej sztuki średniowiecza, zwłaszcza celtyckiej i germańskiej, charakterystyczne były spirale i plecionki. W sztuce romańskiej przeważały proste formy geometryczne i roślinne. W gotyku ornament z motywem stylizowanych kwiatów i gałęzi, geometryczny (maswek) i fantastyczny (chimera).
W sztuce islamu wykształcił się niezwykle bogaty ornament tzw. maureska, a wiele jej cech przejęła później sztuka renesansu. W dobie oświecenia oprócz motywów zaczerpniętych z antyku, charakterystyczna była groteska i arabeska. W manieryzmie pojawiły się nowe warianty związane głównie z kręgami północno-europejskimi. Należały do nich: ornament zwijany (rollwerk), okuciowy i małżowinowo-chrząstkowy. W sztuce baroku dominowały początkowo płaskie zdobienia wolutowe i małżowinowo-chrząstkowe, następnie popularne stały się akanty i girlandy owocowe. W okresie regencji dominował ornament wstęgowo-cęgowy i kratka regencyjna. Rokoko wiąże się z rocaillem (muszla) i akantem płomienistym.Klasycyzm powrócił do wzorów antycznych. W XIX wieku ornamentyka rozwijała się pod wpływem historyzmu i eklektyzmu. Na początku XX wieku nowe motywy roślinne o płynnych formach stworzyła secesja. W sztuce nowoczesnej ornament stracił swoje dominujące znaczenie i został zredukowany do roli uzupełniającej w dekoracjach obiektów.
Ornamentu nie można wiązać z jedną dziedziną, ponieważ spotykamy go zarówno w architekturze, jak i sztukach plastycznych. Inaczej dzieje się z intarsją, która przypisana jest wyłącznie do rzemiosła artystycznego, związana w głównej mierze z meblarstwem.
Intarsjowanie to technika zdobnicza polegająca na nakładaniu na powierzchnię drewnianego przedmiotu (zwykle mebla) cienkich płatów okleiny o grubości 1,6 do 3,2 mm z drewna o różnej barwie i usłojeniu oraz układaniu ich we wzór. Często wykorzystywano do tego gatunki egzotyczne, jak np. heban o naturalnie ciemnym zabarwieniu, jasnobrązowe drewno sandałowe o cętkowanej fakturze pochodzące z Indii Wschodnich, amarantowe o odcieniu purpurowym z Ameryki Południowej czy atłasowe. W przypadku braku rzadkich gatunków podbarwiano i bejcowano dostępne forniry na pożądany odcień. Intarsje stosowano na meblach, pudełkach, drzwiach i boazeriach.
Technika intarsjowania znana była już w starożytności, ale do największego rozkwitu doszło w renesansie i XVIII wieku. Intarsje, podobnie jak ornamenty, mogą przybierać rożne motywy od geometrycznych, przez roślinne, zwierzęce, aż po scenki rodzajowe, wykorzystując także elementy zdobnicze. Towarzyszą często pasom filetowym. Filety to rodzaj dekoracji, który przyjął się z początkiem XVIII wieku. Najważniejsze odmiany tej dekoracji to: filety podłużne, w których paski okleiny nakładano zgodnie z kierunkiem włókien, oraz poprzeczne, przeciwstawiające pola o zróżnicowanym kierunku włókien. Popularne były także filety o wzorze rybiej ości. Tworzyły go dwa paski okleiny o różnych odcieniach, ułożone względem siebie pod kątem, siebie na kształt jodełki.
Omawiając intarsje, nie można pominąć techniki zdobniczej, jaką jest inkrustacja. Różni się ona tym od intarsji, że do układania wzoru wykorzystuje się nie tylko samo drewno, ale też inne materiały, jak kość słoniowa, masa perłowa, metal, szylkret, czasami kamienie szlachetne. Szczególnym rodzajem inkrustacji jest markieteria rozpowszechniona przez André-Charlesa Boulle w latach 1642-1732. Boulle’owska metoda zdobnicza opierała się na inkrustowaniu szylkretu mosiądzem. Niezwykle dekoracyjna i pracochłonna technika polegała na wycięciu specjalną piłką wzoru jednocześnie w dwóch nałożonych na siebie arkuszach szylkretu i metalu. Deseń wycięty w ten sposób w mosiądzu pasował do otworu w szylkrecie. Boulle tworzył wiele mebli parami, jeden z markieterią z szylkretu inkrustowanego mosiądzem nazywany „première partie”, drugi z blachą mosiężną inkrustowaną szylkretem określany jako „contre partie”.
Meble intarsjowane do dzisiaj mają wielu zwolenników. Zabytkowe i w dobrym stanie zachowania zawsze są poszukiwane przez kolekcjonerów ceniących precyzję oraz mistrzostwo wykonania dawnych rzemieślników.